Yontulmuş elmastır. Çeşitli biçimlerde yontulur. Ustaları tarafından 58 yüzde yontulanları vardır. Bu kesime göre bir yanı sivri, öbür yanı düz, kenarı da şişkindir. Bundan dolayı ışığı çeşitli yönlerde yansıtabilir. Bir nevi aşındırma işlemiyle kesilip parlatılan elmas parçacıkları pırlanta ismini alır. Birçok elmas kristali muntazam sekiz yüzlü parçacıklar halinde olduğundan parlak, kesime uygun haldedir.

Kesilmek üzere ele alınan bir kristal önce şekil ve kristal yüzeyleri itibariyle dikkatle incelenir. Önce kristalin bir köşesine elmas kesme aletiyle küçük bir çizik yapılır. Sonra ince keskin bir bıçakla kristalden bu parça ayrılır. Daha sonra özel aletlerle taş üzerinde yüzeyler meydana getirilerek asitle yıkanıp temizlenir.

En meşhur elmas kesimi 58 yüzeyli kesimdir. Üst kısım olan taçta 33 ve bunun altında 25 yüzey vardır. Üstteki yüzey en büyüğüdür. Bu 24 üçgen yüzey ve 8 dörtgen yüzeyle çevrelenmiştir. Dipteki yüzey de 16 üçgen ve 8 üçgen yüzeyle çevrilmiştir. Işığı en ideal yansıtan kesim şekli budur. İlave yüzeyler ve değişik şekiller daha büyük ve nadir taşlara uygulanır. Mücevher elmasları, yani pırlantalara renk, kesim, büyüklük ve mükemmelliklerine göre değer biçilir.

Çatlaklar, kristal içindeki karbon benekleri değeri azaltır. Sarı ve kahverengi elmaslar istenmediği halde pembe, menekşe ve yeşil elmaslar çok kıymetlidir. Kesim bir elmasın en önemli özelliğidir. Pırlantanın fiyatını belirlemede en büyük payı alır. Nihayet büyüklük bir pırlantanın fiyatında açık bir rol oynar. Aynı kalitede iki kıratlık bir taşın değeri, bir kıratlık taşın değerinin iki katından daha fazladır. Büyüklük arttıkça fiyatı da hızla artar.

Güzellik anlayışı kişiye göre değişir. Bu doğanın en değerli armağanı olan pırlantanın ateşi, parıltısı ve güzelliği içinde geçerlidir. Pırlantayı kalbinizin sesini dinleyerek seçebilirsiniz, ancak pırlanta seçerken duygularınızın yanı sıra, burada kısaca anlatılan 4C özelliğini de göz önünde bulundurmanızda yarar var. 4C özelliği: Kesim (Cut), Renk (Color), Berraklık (Clarity), Karat Ağırlığı(Carat Weight). Bir pırlantanın değeri, ne denli nadir bulunduğuna ve fiyatıda dört özelliğine bağlıdır. Çıplak gözle bakıldığında aynı görünse de, hiçbir pırlanta bir diğerinin aynı değildir. Aynı karat ağırlığındaki iki pırlantanın fiyatının neden farklı olduğu 4C özelliğine bağlıdır. Aşağıda bulacağınız 4C bilgileri pırlantaların neye göre sınıflandırıldığı ve fiyatlandırıldığı konusunda sizlere kısa bir ön bilgi verecektir.

Kesim belki de 4C özelliklerinin en önemlisidir, çünkü pırlantanın göz alıcı ışıltısı kesimin kalitesi sayesinde ortaya çıkar. Diğer özellikleri doğadan kaynaklanırken kesim özelliği, pırlanta üzerinde insan eliyle yaratılan tek özelliktir. Faset (ışığı yansıtan açılı yüzey) orantılarının doğru olduğu iyi bir kesim pırlantanın ateşini ve parlaklığını ortaya çıkarır. Çok teknik bir konu olan pırlanta kesimiyle, pırlanta şeklini karıştırmamak gerekir. Şekil kişinin zevkine bağlıdır. Yuvarlak kesim, bilinen kesimler içinde en popüler olanıdır. Diğer kesimler arasında, zümrüt (dikdörtgen pırlanta kesimi), damla, markiz (iki ucu sivri kesim), prenses (üzeri kare yuvarlak kesim), oval ve kalp kesim sayılabilir.

İnsanlar değişik renk tonlarından hoşlanabilir, bu nedenle renk özelliği 4C ler arasında en öznel olanıdır. Pıranta renkleri beyazın çeşitli tonlarından oluşur. Pırlantalar, renksize ne kadar yakın olduklarına bakılarak sınıflandırılır. En nadir bulunan ve en beyaz olanlar D, E, F ve G dir, ancak pırlantaların büyük çoğunluğu beyaz ve çok hafif renkli beyaz olarak adlandırılan H-L renkleri arasındadır. M rengi ve altındakilerde gözle görülebilir sarımtırak bir renk tonu vardır. Öte yandan çok nadir bulunan belirgin renklerde pırlantalar da vardır. Bunlara fantezi adı verilir. Bunlar pembe, mavi, sarı ve pek çok başka rekte görülebilir.

Bir pırlantanın berraklığı doğanın parmak izleri olarak adlandırılan lekelerine bakılarak belirlenir. Hemen hemen bütün pırlantalarda, pırlantayı oluşturan karbon kristallerinin küçük izlerine rastlanır. Ancak bu lekelerin çoğu mikroskopik olduklarından çıplak gözle görülemez. Lekeler ancak çok kuvvetli mercek altında seçilebilir. Bir pırlantanın lekeleri ne denli az ise, taş da o kadar nadir bulunur.

Karat bir pırlantanın ağırlık ölçüsüdür. Bir karat 100 eşit puana bölünür. Yarım karat 50 puandır ve 0.50 ct şeklinde yazılır. Aynı karat ağırlığındaki iki pırlantanın fiyatı, kesim, renk ve berraklık özelliklerinin farklı bileşimi nedeniyle aynı olmayabilir. Milyarlarca yıl önce, yeryüzünün derinliklerinde oluşan pırlanta, bulunduğu günden bu yana nadir bulunan değerli bir taş olması nedeniyle kralların ve Asillerin gözdesi oldu. Göz kamaştıran sonsuz ışıltısını ve içindeki ateşi hiçbir zaman kaybetmeyen pırlanta, aynı zamanda degişmeyen Beyaz ve duru görüntüsü ile saflığın, ölümsüz güzelliğin, sonsuz sevgi ve Aşkın sembolü haline gelmiştir.

1. Birçok façetası olacak biçimde yontulmuş foyasız parlak elmas.
2. Üzerinde pırlanta olan.

Onlara hakiki pırlanta diye geçirilmek istenen yalancı elmaslara bir kuyumcunun baktığı gibi bakmıştı.
- H. E. Adıvar

n. brilliant, diamond, ice
Köken: İtalyanca