Sosyal Bilgiler Terimi Olarak Milli Egemenlik:
Egemenliğin, yani devleti yöneten en üstün gücün, kişilere veya belli zümrelere değil, doğrudan doğruya millete ait olmasına denir.
İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Terimi Olarak Milli Egemenlik:
Egemenliğin, yani devleti kuran, yöneten en üstün gücün, kişilere veya belli zümreye değil, doğrudan doğruya millete ait olmasıdır. Kısacası halkın kendisini yönetmesidir.
Örnek: Bir ülkenin başında halkın seçtiği insanlardan oluşan bir meclis (TBMM), bir kişi varsa (Cumhurbaşkanı) ve bu meclis ile başkan sürekli halk tarafından seçilerek belirleniyorsa, bu durumda egemenlik yani güç halkın elindedir. Halkın elinde olan bu güce milli egemenlik adı verilir. Milli egemenliğin olduğu ülkelerde demokrasi ve cumhuriyet yönetimi vardır.
Milli egemenlik kavramını öğrenmenden önce Egemenlik nedir onu öğrenelim. Egemenlik, Egemen olma, hakimlik, üstünlük, amirlik manalarına gelmekte ve hükmeden, buyuran, buyruğunu yürütebilen üstün gücü ifade etmek için kullanılmaktadır. Milli egemenlikse, Bir milletin kendi kaderine hakim olarak, kendi geleceğini tayin etme gücünü elinde bulundurması demektir. Yani bir milletin kendi kendini idare etmesi, kendine hükümet edecek heyeti seçmesi anlamına gelmektedir.
Milli Egemenlik, millet iradesini hakim kılması münasebetiyle demokrasinin temel şartıdır. Bu sebeple, bütün demokratik rejimlerde en üstün kuvvet ve devlet yönetimi konusunda belirleyici unsur olarak, devlete yön verirken, aynı zamanda devlet fonksiyonlarının oluşmasını da sağlar.
Türkiye de milli egemenlik kavramıTürkiye de milli egemenlik fikri ilk kez, padişahın cülusunda anayasaya riayet ve vatana ve millete sadakat yemini etmesini zorunlu kılan 3 Ağustos 1909 tarihli Kanun-ı Esasi (anayasa) değişikliğiyle gündeme geldi. 1876 Anayasası nda hükümranlık hakkının temelleri tanımlanmamış, sadece bu hakkın eski usul gereğince Osmanlı hanedanından bir kimse tarafından kullanılacağı belirtilmişti. 1909 Anayasa değişikliğiyle hükümranlık hakkı vatan ve millete sadakat koşuluna bağlanıyor, vatan ve milletin anayasa yoluyla ifade bulan üstünlüğü teyit ediliyordu.
Ankara da toplanan Büyük Millet Meclisi nin 20 Ocak 1921 de kabul ettiği Teşkilat-ı Esasiye Kanunu nun birinci maddesi, Hakimiyet bila kayd ü şart milletindir (egemenlik koşulsuz ve sınırsız olarak ulusundur) ilkesini ilan ederek radikal bir adım attı.
Bu ilke, öncelikle padişaha ve onun şahsında somutlaşan geleneksel güçler dengesine verilmiş bir cevaptı. Milleti temsil ettiği kabul edilen Meclis in, kendi dışında hiçbir güç ve irade tanımadığı bildiriliyordu.
Atatürk’ün Milli Egemenlik hakkındaki düşünceleri nelerdir?Atatürk’e göre egemenlik devlet kavramının özünde var olan siyasi bir nüfuz olup, milleti dışta temsil ve başka milletlere karşı savunma yetkisini içeren bir güçtür. Atatürk milli egemenliği ise, bağımsızlık ve demokrasi olarak algılayarak, emperyalizme, baskıya ve esarete karşı milletin haklarını savunmak olarak değerlendirmiştir.
Atatürk’e göre milli egemenlik, devlet ve milletin kaderinde etkin ve hakim olması gereken bir değerdir. Çünkü milli egemenlik adaletin, eşitliğin, hürriyetin dayanağı ve milletin namusu , haysiyeti, şerefidir. Bu sebeple Atatürk milli egemenlik prensibini devletin temel unsurlarından biri haline getirmeye çalışmıştır. Bundan amaç ise, siyasi, sosyal ve ekonomik yönden yabancı etkilerden uzak, milli iradeden oluşmuş bir toplumun meydana gelmesini sağlamaktır. Sadece bununla da yetinmeyen Atatürk’e göre,toplumda hürriyetin, eşitliğin, adaletin, istikrarın sağlanması ve korunması ancak tam ve kesin bir biçimde milli egemenliğin gerçekleşmiş bulunmasıyla mümkündür.
Dolayısıyla O milli egemenliği, bu öneminden ve devletimizin sonsuza kadar devam etmesi, memleketimizin kuvvetlenmesi, milletimizin refah ve mutluluğu açısından gereken bir değer olarak görmüştür. Atatürk “milli hakimiyet öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir, taç ve tahtlar yanar, yok olur. Milletlerin esareti üzerine kurulmuş müesseseler her tarafta yıkılmaya mahkumdurlar” sözleriyle, milli egemenlik prensibinin gücünü ortaya koymakta ve devlet hayatındaki önemini vurgulamaktadır.
milli egemenlik nedir, Anlami.net sitemizde aradığınız soruların cevaplarını bulabilirsiniz, kelime anlamı, ne demek, sözlük anlamı, bulmaca cevapları, TDK sözlük,